Nestoriaeth

Sect Gristnogol a sefydlwyd ar sail dysgeidiaeth Nestorius, Archesgob Caergystennin (428–31), yw Nestoriaeth. Fe bregethai athrawiaeth amgen ar natur Iesu Grist, gan honni bod natur ddwyfol a natur ddynol ar wahân sydd i'r Iesu. Datblygodd ei ddilynwyr yn enwad yn Asia Leiaf ac yn Syria, ac ymledasant ar draws yr Ymerodraeth Fysantaidd gan sefydlu eglwys Ddwyreiniol annibynnol i wadu awdurdod Patriarch Caergystennin. Condemniwyd dysgeidiaeth Nestorius yn heresi gan gynghorau eglwysig Effesws (431) a Chalcedon (451), gan ei fod yn groes i'r athrawiaeth uniongred taw natur ddeuol wedi ei huno'n un person sydd i'r Iesu. Cafodd Nestorius ei ddiswyddo a'i alltudio, a chafodd ei ddilynwyr eu herlid. Ymfudasant i Bersia, yr India, Tsieina, a Mongolia.

Goroesai'r Nestoriaid ar ffurf Eglwys y Dwyrain, neu'r Eglwys Bersiaidd, a elwir weithiau yn yr Eglwys Asyriaidd neu'r Eglwys Nestoraidd. Mae tua 170,000 ohonynt yn byw yn Irac, Syria, ac Iran.